منظره‌ای که ابوالحسن‌خان صدیقی از دهکده‌ای در نزدیکی فلورانس ایتالیا کشیده،[1] یکی از نخستین نمونه‌های شاخص توجه به نوگرایی در نقاشی ایران است. او که در مکتب کمال‌الملک تعلیم دید، خیلی زود مجذوب گرایش‌های جدید هنری در نقاشی و مجسمه‌سازی شد. اگر چه استاد صدیقی به واسطه مجسمه‌های معروفی چون فردوسی و خیام و نادرشاه در میادین بزرگ تهران، شناخته شده است، اما گفته می‌شود که این مجسمه‌های معروف «دستاوردهای نوگرایانه‌اش را در مقام یک نقاش در سایه نگه داشته‌است.»[2] همان‌طور که در این اثر مشاهده می‌شود، صدیقی از ساخت و پرداخت‌های دقیق کلاسیک فاصله زیادی گرفته و برای نخستین‌بار در مکتب کمال‌الملک از منطق هنر بازنمایی واقع‌گرایانه عبور کرده است. او نخستین نقاش مکتب کمال‌الملک است که شیوه ضربه‌قلم‌های امپرسیونیستی را در دوره‌ای از کارهای خود تجربه می‌کند. در اوایل قرن جاری بسیاری از شاگردان کمال‌الملک به اروپا رفته و از نزدیک دستاوردهای هنر مدرن را در موزه‌ها و آکادمی‌های غرب مشاهده کردند، اما به نظر می‌رسد که از این جمع بیشتر ابوالحسن صدیقی درک کاملی از هنر نوگرا پیدا کرده است. این نقاشی که به شیوه امپرسیونیستی یا به قول نقاشان قدیمی «قلم آزاد» کار شده، حاصل دوره مهمی از زندگی ابوالحسن صدیقی است که به منظور تکمیل تحصیلات هنری خود، به اروپا سفر می‌کند. در واقع او پس از اتمام مدرسه صنایع مستظرفه، در سال 1307شمسی، یعنی مقارن با زمانی که مدرسه موقتاً تعطیل می‌شود و کمال‌الملک به حسین آباد نیشابور نقل مکان می‌کند، با پیشنهاد استاد راهی سفر اروپا می‌شود. وی چهار سال در مدرسه عالی هنرهای زیبای پاریس، زیر نظر هنرمندی به نام آنژالبر (Injalbert)، به آموختن هنر مشغول شد. صدیقی در طول این دوران بیش از صد طراحی، نقاشی رنگ‌روغن و آبرنگ آفرید. این آثار همچون اثر حاضر، با قلم رها، در عین حال با طراحی دقیق، فارغ از پرداخت‌های پر جزئیات و نگاه کلاسیک ساخته شده‌اند. نمونه‌های فراوانی که صدیقی از مناظر پاریس، مارسی، رم، ونیز و فلورانس آفریده، از نخستین آثار نوگرای ایرانی در طراحی و نقاشی به شمار می‌آیند. از این طیف آثار او می‌توان به: کلیسای نوتردام پاریس (1307)، چشم‌اندازی از رود سن (1309)، دورنمایی از میدان سنت مارکوی ونیز (1309)، چشم‌اندازی از فلورانس (1310) و چشم‌اندازی از جنوب فرانسه (1310) اشاره کرد که تقریباً هم‌زمان با اثر حاضر خلق شده‌اند.
[1]. تصویر این اثر در کتاب ابوالحسن خان صدیقی چاپ شده است. به کوشش هادی سیف، مرکز انتشارات ملی یونسکو در ایران، 1373.
[2]. مجابی، جواد. سرآمدان هنر نو، به‌نگار، 1393، ص. 145.
