Generic selectors
Exact matches only
Search in title
Search in content
Search in posts
Filter by Categories
آذر 1402
بهمن 1402
تصویری
تیر 1396
تیر 1397
تیر 1398
تیر 1401
تیر 1402
خبر و رسانه
دی 1395
دی 1396
دی 1397
دی 1398
دی 1399
دی 1400
حراج هنر کلاسیک و مدرن ایران - تیر 1396

31   آقا بالا (نقاش باشی دوره ناصری)

فهرست آثار

اطلاعات اثر

عنوان اثر : شمس العماره

امضاء: (عمل کمترین آقا بالا 1283) (پایین وسط)
آبرنگ روی مقوا
سانتیمتر 55×41
تاریخ اثر: 1245

برآورد قیمت

1,200-800 میلیون تومان

قیمت فروش

قیمت فروش : 1,900,000,000 ریال

درباره اثر

آقابالا، ملقب به نقاش‌باشی هنرمند آبرنگ‌کار و روغنی‌کار دوره قاجار، از جمله نقاشان کمتر شناخته شده عهد ناصری است. او بر خلاف بسیاری از هنرمندان هم دوره‌اش، برای فراگیری تکنیک‌های نقاشی به خارج از ایران سفر کرد و در قفقاز با شیوه فرنگی‌کاری و نقاشی مناظر و مفهوم پرسپکتیو در نقاشی آشنا شد. پس از بازگشت به ایران به جمع نقاشان دربار و کتابخانه سلطنتی پیوست و آثار ارزشمندی را در محدوده سال‌های ۱۲۷۷ تا ۱۳۰۰ هجری قمری اجرا و از خود به يادگار گذاشت.
جایگاه این نقاش در میان هنرمندان دوره ناصری بسیار جالب توجه بوده، تا آنجا که در خاطرات ناصرالدین‌شاه در سال ۱۲۸۴ ه.ق (یک سال پس از کشیدن نقاشی حاضر) به شخص آقابالا نقاش اشاره شده که دورنمای کوه و اردوی شهرستانک را کشیده است. زمانی که شاه مستقیماً از یک هنرمند در خاطراتش یاد می‌کند، نشان‌دهنده اهمیت و جایگاه او در میان دیگران هنرمندان هم‌عصرش است.
ویژگی منحصر‌به‌فرد اثر حاضر، که یکی از نفیس‌ترین و کمیاب‌ترین آثار موجود از این هنرمند دوره قاجار نیز هست، تاریخ آن است. بر اساس مستندات تاریخی کار ساخت بنای شمس‌العماره به دستور ناصرالدین‌شاه و به مباشرت دوستعلی‌خان نظام‌الدوله معیر‌الممالک در حدود سال ۱۲۸۳ ه.ق به پایان رسیده و با برگزاری مراسم سلام در این سال این بنا رسماً به عنوان بلندترین بنای پایتخت افتتاح شده است. در میان نقاشی‌های بازمانده از دوره قاجار که بنای شمس‌العماره را به تصویر کشیده‌اند، اثر حاضر با تاریخ ۱۲۸۳ ه.ق یکی از قدیمی‌ترین تصاویر ثبت شده از این بناست که به لحاظ تاریخ هنر و معماری عهد قاجار بسیار قابل توجه است.
در این نقاشی تصویر نمای شمس‌العماره از سمت داخل حیاط مجموعه کاخ گلستان و از روبه‌رو نقاشی شده که دارای پلکانی در مقابل ساختمان است (بعدها این پلکان برداشته شده و امروز دیگر اثری از آن نیست). همچنین در این تصویر، از برج ساعت معروف بالای پشت‌بام عمارت که بعدها از طرف ملکه ویکتوریا به ایران هدیه و نصب شد، خبری نیست.
سبک واقع‌گرایانه این اثر و توجه هنرمند به نمایش جزییات و تزیینات وابسته به معماری (گچ‌بری و کاشی‌کاری‌های هفت‌رنگ) نیز در جای خود بسیار چشم‌نواز است.
اثر حاضر را می‌توان مسیری کاملاً تازه نسبت به سنت چند صد ساله نگارگری ایرانی دانست. به‌ویژه آنکه بعدتر نقاشی طبیعت‌گرایانه مکتب کمال‌الملک خود تبدیل به سنت حاکم نقاشی ایرانی می‌شود. اثر آقابالا نقاش‌باشی به واقع یک قرن از سبک زمانه خودش جلوتر است.
گفتنی است نمونه مشابه این اثر، تابلوی نقاشی آبرنگ به قلم محمود‌خان ملک‌الشعرا است که امروزه در مجموعه کاخ گلستان نگهداری می‌شود و یک دهه بعد از نقاشی حاضر کشیده شده است.
شایان ذکر است تابلو حاضر یک نمونه بسیار ارزشمند از یک هنرمند با اهمیت تاریخی بسیار است که در چند دهه‌ اخیر نمونه مشابه آن کمتر در یک حراج آثار هنری داخلی و خارجی ارائه شده است.