دیدن برخی از کارهای منوچهر یکتایی، از جمله اثر حاضر، این سوال مهم را در ذهن بیننده ایجاد می‌کند که مرز میان انتزاع و رفتار بازنمایانه در اثر هنری کجاست؟ آیا تداعی و القای وهم تصویری، اثر انتزاعی را به اثری بازنمایانه نزدیک می‌کند؟ یکتایی که توانایی قابل توجهی در بازی با رنگ‌های ضخیم و مهار ضربات سهمگین قلم‌مو دارد، در جای جای این اثر، همچون هایکوهای ژاپنی[1]، گزاره‌های کوچکی از طبیعت را در فضایی که میان انتزاع و تصویرسازی سیالی از طبیعت سیر می‌کند، به تصویر درآورده است. اثر یک «آن» است که هر لحظه شکل تازه‌ای می‌گیرد و خود را پیکره‌‌مند می‌کند. در واقع «آن» به تعبیر عرفا، کیفیت غیر قابل بیانی در حسن و زیبایی است که تنها با ذوق و شهود درک می‌شود. درست مثل آنچه در این اثر می‌بینیم یا تلاش می‌کنیم که ببینیم. از لابه‌لای این رنگ‌های بافت‌دار و جسور، گاه دره‌ها و کوه‌های برف گرفت‌های دیده می‌شود و گاه طبیعتی پراکنده و وحشی. شاید هم تنها انتزاعی رنگین که بیشتر به شعر مانند است.
جهان تصویری تابلو در عین تداعی منظره و جریان آب، در اجزاء، ارجاعات شکلی مبهمی دارد. روش خود‌انگیخته رنگ‌گذاری هنرمند، با جرم‌های ضخیم رنگ، جذبه طبیعت و بی‌مهابایی کنترل‌نشدنی آن را به بیننده منتقل می‌کند، در عین اینکه سپیدی وسیع بوم آرامش محسوسی به مخاطب داده و با ایجاد احساس امنیت، تعادل احساسی را برای وی فراهم می‌سازد. یکتایی در آثارش به جای خلق ترکیب‌بندی توسط ارتباط عناصر، به بازنمایی فضا توسط رنگ می‌پردازد. او از رنگ نه تنها برای تهییج حس بصری بهره می‌برد بلکه با لایه‌های ضخیم و غیرمتعارف حس لامسه بیننده را نیز برمی‌انگیخت.
هیجان، تعارض و خشم در آثار نقاشی مدرن نیویورک که یکتایی هم‌زمان با آن کار می‌کرد در آثار او آرامشی شرقی یافته است. او بر خلاف جریانی که به اکسپرسیونیست انتزاعی شناخته می‌شود، زیبایی را مخدوش نمی‌کند، بلکه با فضایی رنگین آن را متجلی می‌سازد. نگاه او به طبیعت توصیفی و حماسی است و از درون‌مایه تراژیک نقاشان مکتب نیویورک به دور است.
اتمسفر رنگی نقاشی یکتایی همچنین حکایت از حس شاعرانه او دارد. برای همین دقیقاً زمانی که دل به نقاشی سپرده‌ایم، واژه‌های بهاری ظاهر می‌شوند و خیال مصور به کلام مبدل می‌شود:
ناهموار و خشن
آفتاب و سنگ و باران
از درز تنگ به تقلا
شکفت شیپورک از ریشه‌ها
و غارت کردند عطرها را
کرم‌ها و زنبورها و بادها[2]
«منوچهر یکتایی، نیویورک، می 1959»
[1]. اشعار کوتاه ژاپنی که مضمون آن اغلب طبیعت است.
[2]. یکتایی، منوچهر، کج، نارحت و شاهد، نشر روزن، 1996.
