امضاء: «ع کاتوزیان شهریور 1342» (پایین راست)
رنگ‌روغن روی گونی
50×70 سانتیمتر
تاریخ اثر: 1342
پیشینه:
این اثر متعلق به یک مجموعه معتبر می‌باشد.

عباس کاتوزیان از شناخته‌شده‌ترین هنرمندان نسل دوم مکتب کمال‌الملک است که در نیم قرن فعالیت هنری تلاش داشت بر اصول و روش‌های هنر کلاسیک وفادار بماند. او به‌ویژه با چهره‌نگاری‌هایش مشهور شده است. نقاشی‌هایی با پرداخت‌های دقیق که به هنر کاتوزیان وجهی مردم­شناسانه با دیدگاهی عامیانه می‌بخشد. چهره زنان زیبا یا مردان فرزانه و متفکرِ او غالباً به فرد تاریخی و حقیقی خاصی اشاره ندارد، اما در این اثر او چهره حسین بهزاد، نگارگر معاصر را به تصویر کشیده است. او فارغ از هر نوع فضاسازی به مخاطب خیره شده است. در این اثر نوعی نگاه کمینه‌گرا بر کلیت تابلو سایه افکنده؛ حداقل رنگ‌گذاری و پرهیز از فرم‌های اضافه، به سوژه نقاشی اهمیتی افزون بخشیده است.

موهای خاکستری بهزاد به واسطه پسزمینه تیره با رنگسایه‌های قهوه‌ای، در هاله‌ای از تاریکی به آرامی محو شده‌اند. نگارگر، با لباس شناخته‌شده‌اش که در عکس‌های او نیز دیده می‌شود، تصویر شده است. پیراهن و ردای اخرایی او در سفیدی تابلو بدون سرانجام باقی می‌مانند و تمامی این موارد تأکید مضاعفی بر اهمیت چهره سوژه دارد. حسی از شوریدگی در تابلو مستولی است. پریشانی مو در کنار عبای بر دوش انداخته شده، به خوبی نمایانگر روحیه و منش حسین بهزاد است. هرچند اثر از نگاهی رئالیستی نشأت گرفته، اما به واسطه حرکات تند و ضربه‌قلم‌های پرتحرک، نوعی هیجان‌نمایی در تابلو را می‌نمایاند. گویی کاتوزیان سعی دارد شیدایی و عاشقی نقاش نگارگر را بر بستر بوم جاودانه کند. همه چیز در گذر زمان محو می‌شود؛ اما چهره و نقاشی‌های حسین بهزاد جاودانه می‌ماند.