امضا: «مرتضی ممیز Morteza» (پشت اثر)
چاپ دیجیتال روی کاغذ کشیده شده روی تخته
177×118 سانتیمتر
تاریخ اثر: 1365
تک‌نسخه
پیشینه:
این اثر در سال 1392 در دومین حراج تهران ارایه شده است.

مرتضی ممیز، پدر گرافیک مدرن ایران و شناخته‌شده‌ترین چهره آن است. او گرافیک ایران را از تجربه‌های ابتدایی پیشگامان این رشته به حرفه‌ای جدی و هنرمندانه تبدیل و نام گرافیک ایرانی را در عرصه بین‌المللی تثبیت کرد. او که فارغ‌التحصیل رشته نقاشی دانشکده هنرهای زیبای تهران بود، از سال‌های دور تجربه‌هایی در زمینه نقاشی داشت و چندین بار آثارش در بینال تهران به نمایش درآمد. در اواسط دهه پنجاه، همراه با گروه آزاد نقاشان و مجسمه‌سازان به کارهای مفهومی و کانسپچوال هم پرداخت. او در دوره‌های مختلف زندگی‌اش عکاسی نیز می‌کرد اما کمتر به عنوان عکاس، آثارش را معرفی کرده و نمایش داده است. عکاسی برای ممیز فرصتی بود تا بدون سفارش‌دهنده که نقطه تمایز حرفه گرافیک با هنرهای دیگر است، به ثبت و خلق اثر مورد علاقه خودش بپردازد.

در آثار گرافیکی ممیز، ریتم در رنگ و المان‌های تصویری هم نقش تأکیدکننده دارند و هم نوعی واریاسیون را در اثر به وجود می‌آورند. این تأکید بر ریتم، در عکس‌های او نیز دیده می‌شوند و قاب عکس برای او فقط محملی در ثبت یک موضوع نیست. در عکس‌های ممیز روابط خط و سطح بیشتر اهمیت دارد تا خود سوژه. در اثر حاضر با عنوان «ساحل»، درخت و شاخه‌هایش در نیمه پایینی کادر جای گرفته‌اند و نقش آن‌ها با خطوطی مواج بر سطح آب تکرار شده است. از آن‌جا که بیننده سرشاخه‌های درختان را که رو به بالا کشیده شده‌اند، می‌بیند، تصویر آب بدلی از آسمان شده و گویی زمین در آسمان مکرر شده است. در این توهم بصری باز آن‌چه بیشترین اهمیت را دارد، ریتم تکرارشونده و موزون خطوط سیاه و خاکستری بر پسزمینه تقریباً سفید تصویر است.

اثر حاضر همچون آثار گرافیکی مرتضی ممیز، تصویری اثرگذار و چشمگیر از هنرمندی است که خلاقیت کم‌نظیرش خصیصه اصلی ماندگاری او در هنر نوگرای ایران است.