امضاء: «ب – دارش 1390» (روی پایه)
سنگ گرانیت سبز
10×30×60 سانتی‌متر
تاریخ اثر: 1390
تک‌نسخه

 بهروز دارش از چهره‌های شاخص و معتبر در مجسمه‌سازی معاصر ایران است که مانند بسیاری از همتایان نوگرای خود، مسیرش را از مدرنیسم آغاز کرده و راه پر فراز و نشیبی را در مسیر تجربه هنری‌اش پشت سر گذاشته است. به عقیده وی آثار دوران مدرن بر اصالت ماده مبتنی هستند و نور و فضا در آ‌نها در نظر گرفته نمی‌شوند؛ جامعه در چالش با مدرنیته است و اصالت ایده اهمیت زیادی دارد. خود وی آثارش را به چهار دوره تقسیم می‌کند: دوره اول به ایده‌آل‌های مدرنیستی تعلق دارد، در دوره دوم حرکت به سمت چندگانگی آغاز می‌شود، دوره سوم به تکثر در آثار اختصاص دارد و دوره چهارم که در حال حاضر مشغول کار بر روی آن است، به نوعی تقلیل‌گرایی منجر می‌شود1.

اثر حاضر که در سال ۱۳۹۰ خلق شده به دوره چهارم آثار وی تعلق دارد که در آن حداقل ماده و فضا به کار گرفته شده است. اثر به حدی از سادگی و خلاصه بودن رسیده که نشان از پختگی و شناخت هنرمند از فرم و فضا دارد.

این مجسمه گرانیتی سبز رنگ، انسان – پرنده‌ای را ترسیم می‌کند. ترکیب انسان و پرنده ریشه‌ای عمیق در سنت‌های تصویری و اسطوره‌های ایرانی دارد و همین ویژگی به اثر حاضر خصوصیتی تاریخی می‌دهد. نحوه ایستایی اثر بیننده را نگران وضعیت خود کرده و همین تعلیق سبب ایجاد ارتباط بین مخاطب و اثر می‌شود. هنرمند در این اثر برخوردی خاص با فرم‌های منحنی و گوشه‌دار را به نمایش می‌گذارد. فرم‌های اصلی هندسی و ترکیب آنها با یکدیگر چنان ماهرانه در کنار هم قرار گرفته‌اند که نوعی تعادل بصری را در ذهن موجب می‌شوند. حجم اصلی از طریق یک نقطه با پایه اتصال پیدا کرده و بر سیال بودن آن تاکید می‌شود. اگرچه فرم کلی اثر صیقل خورده و خطوط کناره‌نمای آن بیشتر منحنی است، اما فرم پایینی با تداعی شکل یک مثلث ناقص، کل اثر را شبیه به اهرمی کرده که از طریق نقطه اتصال روی پایه قرار گرفته است. حفره‌هایی که در دو قسمت از فرم کلی بسیار هوشمندانه با اندازه‌های مختلف ایجاد شده‌اند، حفظ تعادل اثر را برعهده دارند. این حفره‌های مربع‌شکل که در هر کدام شکلی کروی قرار دارد، از صقل و سنگینی اثر می‌کاهند. کره‌ها که تنها با یک میله یا خط باریک بصری به حجم اصلی وصل شده‌اند، یادآور فضایی هستند که در عین جذابیت ناشناخته است.

رنگ سبز تیره، به اثر صلابتی خاص بخشیده که ابعاد مجسمه را بزرگ‌تر از آن‌چه هست، نشان می‌دهد. این اثر به گفته هنرمند «آمیزه‌ای است تجریدی از دو نوع هستی جهان». این موقعیت به شکلی ساده و تأثیرگذار به بیننده منتقل می‌شود.

1. خبرگزاری هنر ایران، 9 آذر 1394.