امضاء: «نصرالله افجه‌ای Afjei» (وسط راست)
اکریلیک روی بوم
213×103 سانتیمتر
تاریخ اثر: دهه 1390

نصرالله افجه‌ای که در زمینه خوشنویسی سنتی ایرانی، استادی تمام عیار است، به دلیل استمرار و پیوستگی در خلق آثار نقاشیخط مدرن در چند دهه اخیر، از جمله شاخص‌ترین هنرمندان این عرصه به شمار می‌آید. او از دهه 1350 تا به امروز بی‌وقفه در خلق آثار متنوعی در زمینه به‌کارگیری خط فارسی از چشم‌اندازی نقاشانه اهتمام ورزیده است.

تنوع آثار افجه‌ای در یک دهه اخیر به ارایه آثاری ملهم از فرم‌های ساده و آشنا در طبیعت یا انسان متمرکز شده است. در این دوره از کارنامه هنرمند، شکل‌گیری و تنوع در فرآیند نقاشی با خط، در نتیجه نحوه رویکرد اقتباسی از فرم‌ گیسوان رها در باد یا امواج متلاطم است، آنچنان که حروف و کلمات در ساخت معنایی بافتاری تازه بی‌توجه به خوانش نوشتار چیدمان می‌شوند.

در این ساختار جدید، جنبه‌ معنایی نوشتار جای خود را به نقشمایه‌های تزیینی نمادین می‌دهد و افجه‌ای با گرایش بیشتر به بازتعریف نگره تزیینی در آثارش، در پی بازخوانی روایتی انتزاعی از قالب سیاه‌مشق‌نویسی در خوشنویسی ایرانی است.

در اثر پیش‌رو افجه‌ای کمپوزیسیون‌های نقاشیخط خود را که ترکیبی از خطوط کوفی و نوعی محقق متمایل به نسخ هستند، با الهام از زیبایی‌شناسی یک فرم مواج و رها، در سطور موازی و تکرار‌شونده با ظرافت و کیفیتی نظام‌یافته به تصویر کشیده است. بدین ترتیب اثر در مرز میان یک فضای انتزاعی و تصویری شکلی از امواج و یا شاید طره گیسو پیدا می‌کند. در این میان، هنرمند با چیدمان نوشتار بر روی خطوط منحنی و استفاده از عنصر «تکرار» که ویژگی اصلی در هنرهای ایرانی اسلامی است و همچنین رنگ‌های گرم قهوه‌ای، قرمز و نارنجی بیان تصویری خود را محدود به یک عنصر پایه می‌کند و این‌جاست که مفهوم آشنای وحدت در اثرش متجلی می‌شود.

اثر حاضر نمونه‌ای ممتاز از اوج‌گیری رویکرد سال‌های اخیر افجه‌ای در بهره‌گیری از پتانسیل موجود در فرم حروف و درک عمیق او از کارکرد آن‌ها به مثابه گزاره‌ای تزیینی است که در عین انتزاعی بودن، تصویری فیگوراتیو را پیش روی مخاطب می‌گذارد. از همین رو سیر تحولات در این مجموعه آثار نصرالله افجه‌ای را می توان مکاشفه‌ای مدام در بازیابی عنصر «فرمال» در هنر خوشنویسی ایرانی در نظر گرفت که امروز فارغ از کارکرد معنایی و انتقال پیام، به دستمایه‌ای مدرن در تحولات تصویری هنر ایران بدل شده است.

افجه‌ای در تلاش برای حفظ تعادلی پویا میان احساسات شخصی و اصول خوشنویسی، آرامشی هیجان‌انگیز را در کار خود به نمایش گذاشته و از همین روست که این گروه از آثار وی مورد توجه بسیاری از مجموعه‌داران قرار گرفته و به عنوان نمونه‌ای موفق از بازخوانی سنت با روایتی معاصر، موفقیت بالایی را در حراج‌های هنری سال‌های اخیر داخلی و خارجی کسب کرده است.