امضاء: «نصرالله افجهای Afjei » (پایین وسط)
مرکب روی بوم
164×164 سانتیمتر
تاریخ اثر: 1394
پیشینه:
این اثر در سال 1395 در پنجمین حراج تهران ارایه شده است.
برآورد قیمت : 30000 - 20000 میلیون ریال
رقم نهایی فروش: 2,500,000,000 تومان
امضاء: «نصرالله افجهای Afjei » (پایین وسط)
مرکب روی بوم
164×164 سانتیمتر
تاریخ اثر: 1394
پیشینه:
این اثر در سال 1395 در پنجمین حراج تهران ارایه شده است.
سطوحی سیال، تابدار و منعطف متشکل از انبوه حروف ناخوانا، جلوه شناختهشده مجموعهای از آثار نصرالله افجهای است که اثر حاضر، نمونهای شاخص از آنها بهشمار میرود. آثاری که از مقبولیت بالایی برخوردار بوده و در حراجهای اخیر نیز فروش قابل توجهی داشتهاند.
نقاشی حاضر، همچون بسیاری از آثار موسوم به نقاشیخط که با تأکید بر ارزشهای بصری نوشتار و بدون توجه به معنای آن در زبان خلق شدهاند، بیش از همه یادآور سنت سیاهمشق است. کاربست الگوی «تکرار»، القای سایهروشن و پرسپکتیو به وسیله ریز و درشت کردن حروف و نوع چیدمان آنها، جلوه ثابت تعداد زیادی از آثار نقاشیخط در دهههای اخیر است که در این تابلو نیز نمود یافتهاند. در برخی موارد سطور نوشتاری به بازنمایی شکل مشخصی نزدیک میشوند، همانند نمونههایی از آثار افجهای که در آنها اشکالی شبیه طره گیسو و یا موج دریا تداعی میشود.
آنچه بیش از همه در این مجموعه از آثار افجهای به چشم میخورد، حضور رشتههای ظریف و طویلی است که پیوندشان با هم اقیانوسی مواج از حروف را ترسیم میکند. این رشتهها که با قلمهای ریز و درشت خوشنویسی شدهاند، صورت فشرده و تابیده سطوری هستند که اینک به جای متن به تصویری نقاشانه بدل شدهاند. سرشت خط با اصل «توالی» پیوند خورده است و ترکیب و تراکم رشتههای در هم رفته، او را در شکل دادن به سطوح یاری میرساند تا به کمک آنها از روندگی که قانون سطر است، برای نمایش روانی و لغزندگی بهره جوید. او محور توالی را بر حروف و کلمات برتری میبخشد و آن را به هر سمتوسویی که مایل باشد میچرخاند.
پس از افجهای هنرمندان دیگری از نسل وی که این ظرفیت را دریافته و از آن سود جستهاند، صورتهایی از این «روندگی» را در قالب فرمهای جهشی و یا گردشهای دورانی ترسیم کردهاند. افجهای اما در این آثار، درگیر یک رمانتیسیسم نهانی است که او را مسحور حرکات رقصگونه و شیداوار نشان میدهد. هرچند این هنرمند نیز همچون همنسلانش، شهامت خود را در فاصلهگیری از سنت، مدیون تغییر ذائقههای هنری معاصر بوده، اما مراقبتی که پیشگامانی چون او از الگوی جمالشناسی کلاسیک و قواعد خوشنویسی فارسی میکنند نیز حضوری انکارناپذیر در آثارشان دارد، به نحوی که شاید بتوان دلیل اصلی توفیق و محبوبیت این تجربهها را نوعی پیوند درونی با سنت قلمداد کرد. از این منظر نصرالله افجهای در نقطه تحسینبرانگیزی از پیوند شایسته خط فارسی با اصول نقاشی انتزاعی غربی جای گرفته که اثر حاضر تجلی بارزی از آن را نشان میدهد.