امضا: «92 م.احصایی 13 M.Ehsaeiy 13» (پایین راست)
رنگروغن روی بوم
دولتهای، هر لت 143×143، در مجموع 286×143 سانتیمتر
تاریخ اثر: 1392
پیشینه:
این اثر در اکتبر 2015 در حراج کریستیز لندن ارایه شده است.
برآورد قیمت : 10 - 9 میلیارد تومان
رقم برنده مزایده: 9,000,000,000 تومان
رقم نهایی فروش: 9,900,000,000 تومان
امضا: «92 م.احصایی 13 M.Ehsaeiy 13» (پایین راست)
رنگروغن روی بوم
دولتهای، هر لت 143×143، در مجموع 286×143 سانتیمتر
تاریخ اثر: 1392
پیشینه:
این اثر در اکتبر 2015 در حراج کریستیز لندن ارایه شده است.
محمد احصایی از جمله شناختهشدهترین هنرمندان مدرنیست ایرانی است که استادانه موتیفهای موجود در خوشنویسی ایرانی را با زیباییشناسی آوانگارد هنر مدرن ترکیب کرده است. آثار او در دهه نود شمسی، دارای ترکیببندیهایی شگفتانگیز از حروف و کلمات فارسی، تخیلی نیرومند و توانایی قلم و تسلطش در رنگآمیزی کمنظیر است. اثر حاضر، دوگانهای است از واژه «محبت» با اجرایی دقیق و ماهرانه که با توجه به دلالتهای معنایی نوشتار با زیباییشناسی معاصر روی بوم نقاشی شدهاند. احصایی در اینجا زیباییشناسی کلام و معنای زبان فارسی را در تعامل با خلاقیتی استادانه از خطنگاری کنار هم قرار داده است.
احصایی در اثر پیش رو، از زیادهگویی و پیچیدگیهای کارهای پیشین فاصله گرفته و به سمت درک نوعی سادگی و خلوص زیباییشناسی هنر ایرانی حرکت کرده است. این تحول پویا و ساختارمند تمهیدی مؤثر برای دستیافتن به تأثیرگذاری بصری بیشتر بر چشم و ذهن مخاطب است. رویکردی پالایشیافته و تغزلی که در پیوند با معنای کلماتی چون «محبت»، «عشق»، «آن» و… هربار جلوه معناشناختی تازهای بهخود میگیرد.
در تابلوی حاضر، سنت خطاطی – که از لحاظ تاریخی ثابتترین شیوه رایج بیان هنری ایران در دوران اسلامی به حساب میآید – توسط احصایی که خود استادی تمامعیار در اقلام آن است با نوعی حروفنگاری مدرن تلفیق شده است. فضای رنگی این اثر دولته متضاد و در عینحال مکمل یکدیگرند و همگامی خط و رنگ، این امکان را به هنرمند داده تا از چشماندازی نقاشانه، شاکله حروف فارسی را در ساحتی انتزاعی به یک مؤلفه تازه در عرصه تصویر بدل کند. او با چرخاندن و درهم ریختن ضرباهنگ مرسوم و مبانی زیباییشناختی خوشنویسی ایرانی، اثری بیزمان و بیمکان خلق کرده که در مرز یک نقاشی انتزاعی ایستاده است.
در این تابلو سبک کار تکاملیافته احصایی در نقاشی با خط ثلث، با در هم پیچیدن و به یکدیگر بافتهشدن واژه «محبت»، چیزی فراتر از نمایش یک ترکیب تکراری یا قابل پیشبینی است. در حقیقت هنرمند در مواجهه با امکانات بصری موجود در هندسه خط فارسی، مفاهیم تایپوگرافی و کالیگرافی مدرن را در تعادل و تناسبی آرمانی با اصول نقاشی مدرنیستی پیوند میزند.
در اثر پیش رو، رفتار هنرمند با مفهوم کلمه «محبت» نوعی بازی زبانی و تجسمی است. روندی پیچیده از همافزایی سه عنصر معنا، زبان و تصویر که در عین سادگی ظاهری اثر تأویلهای گوناگونی از آن قابل استخراج است. از سوی دیگر، اثر حاضر بهوضوح نشان میدهد که احصایی مدتهاست که از قید و بند بازسازی سنت در عرصه خوشنویسی رها شده و در مسیر این بدعتگزاری، گزارههایی نو و معاصر را از همنشینی نقاشی با خط ترجمه بصری میکند. اثر حاضر نمونهای ممتاز از همین رویکرد هنرمند برای خوانشی نو از تلفیق مفاهیم ادبی و عرفانی با هدف گشودن راهی به کشف بیانی شخصی مبتنی بر زیباییشناسی شرقی است. به همین خاطر است که هنرمند در این اثر برای ارجاع به این بنمایههای فرهنگی، از ظرافتها و مهارتهای اجراییاش در خطاطی و همزمان نقاشیخط و عنصر تکرار (در فرم ظاهری کلمه و معناییاش) بهرهای کافی و وافی میبرد.
احصایی در اینجا با چیدمانی سنجیده و فنی، اما خودانگیخته، از کلمه «محبت» گستره بصری متفاوتی از معنا و فرم حروف را در چرخشی دایرهوار و با صورتبندیای نوین پیش روی مخاطب معنا میکند؛ ترکیبی متعادل و پویا که نه فقط برای ستایش امری والا و در ستایش معنایی آسمانی دستمایه کار او شده، بلکه به مثابه یک اثر معماری، دارای سلسله مراتب و لایههایی رمزگونه در ذهن مخاطب عمل میکند که باید رمزگشایی شود. این خردگرایی معمارانه در کار احصایی نشانی روشن از دلبستگی او به فرآیند شکلگیری ترکیبی منظم در عین سیالیت گزارههاست که نتیجهاش یک سماع نقاشانه و هنری ناب و انتزاعی است.