امضاء: «هانیبال الخاص 7/78» فارسی و آشوری (وسط)
ترکیب مواد روی مقوا
95×114 سانتیمتر
تاریخ اثر: 1378
برآورد قیمت : 700 - 500 میلیون ریال
رقم نهایی فروش: 95,000,000 تومان
امضاء: «هانیبال الخاص 7/78» فارسی و آشوری (وسط)
ترکیب مواد روی مقوا
95×114 سانتیمتر
تاریخ اثر: 1378
در سبکشناسی آثار هانیبال الخاص، بیش از هر چیز باید به انگارههای اسطورهای و خوانشهای روایی و تصویری هنرمند از تاریخ جهان باستان توجه داشت. روایتی که در اثر پیشرو مشاهده میشود، نتیجه درک عمیق هنرمند از مفاهیم این فرهنگ و تاریخ است که دغدغه همیشگی وی بوده است. هانیبال، در آثاری همانند این اثر، ترکیب تصویر، نوشتههایی همچون طلسم و دعا، خطوط هندسی، جداول رنگی و فیگورهای استیلیزه را به عنوان مهمترین عناصر تصویری برای انتقال معنا به کار گرفته است. صورتهای دایرهای و خورشیدوار، فیگورهای موازی و ریتمیک و تمثالهایی در بالا و پایین اثر که یادآور هنر سرزمین آشور هستند، نقش اصلی روایت را بر عهده دارند تا بیننده را با میراث خاصِ الخاص آشنا سازند.
اندیشه هانیبال، جولانگاه چندین جریان مهم فکری و باورهای به تصویر درآمدهایست که وی در دورههای مختلف به آنها پرداخته است. همانطور که اشاره شد، جهانبینی اصلی او، به تبارش، یعنی سرزمین کهن آشور باز میگردد. آشور سرزمینی کهن از تبار تمدنهای باستان میانرودان است که در کنار سومر و بابل، مهمترین حوزههای فکری و فرهنگی خاورمیانه کهن را تشکیل میدهند. متأثر از این حوزه فرهنگی، گاه شخصیتی چون گیلگمش و گاه نقوش اسطورهای از قهرمانهای باستانی در آثار الخاص تکرار میشوند. او در نقاشیهای خود، همچون اثر حاضر، روایت قهرمانانهای از آنچه بر تاریخ سرزمینی کهن رفته است را با زبانی تصویری حکایت کرده، تکرار میکند، فریاد میزند و نهیب میدهد. در پردهای گیلگمش را فرامیخواند و در گوشهای دیگر، انکیدو، آن یاغی مهرورز را در تکرار تصویر به نمادی از قهرمانِ یاور تبدیل میکند. تکرارهایی که در این اثر دیده میشود، ژانری تصویرسازانه را پیش کشیده که جوهره آن در بیان شخصی الخاص نمایان است. با مشاهده دقیق و تحلیل عناصر بهکاررفته در اثر، میتوان این روایت بیانگرای شخصی را بازشناخت.
اساس شکلگیری این اثر و آثار مشابه الخاص، نوعی تعمق دقیق به سنت روایی تصویری، در هنر ایران است. اگر چه هنرمند مدت مدیدی در امریکا حضور داشته و با جریانهای مدرنیسم متأخر آشنا بوده، با این حال نوع اکسپرسیونیسم به کار رفته در این طیف از آثار او، بر خلاف هیجانهای رنگی موجود در هنر آن روزهای امریکا، کاملاً شخصی و مبتنی بر خط است. بر اساس همین رویکرد به خط، بسیاری از آثار وی به سمت طراحی رنگی گرایش دارند. اثر حاضر نیز یکی از بهترین تجربههای خطورزانه هنرمند با این رویکرد است. الخاص در این اثر علاوه بر بیان مفاهیم عمیق فرهنگی، با بهره از کیفیتهای مختلف خط و شدت و ضعف قلم، به نمایش شخصیت مستقلی از خط میپردازند. با این حال تجربههای فیگوراتیو رنگی و پرهیجان هنرمند در بحبوحه انقلاب ایران نیز در برگهای تاریخ هنر کشور ماندگار است.