برآورد قیمت : 3 - 2 میلیارد تومان
رقم برنده مزایده: 2,000,000,000 تومان
رقم نهایی فروش: 2,200,000,000 تومان
ذهن واحد خاکدان قریب به چهل و اندی سال است که در اتاق کوچکی در زیرزمین خانهای قدیمی به تخیلورزی میپردازد و رویاهایی را میبیند که از تجربه زیسته مشترک و ناخودآگاه جمعی ایرانیان نشأت میگیرد. این نقاشیهای وسواسگونه و پرجزییات گاهی به واسطه همنشینی اشیایی کهنه و نوستالژیک ره به وادی فضاهای فراواقعگرایانه میبرند و گاه مانند تصویر پیش رو، حقیقتی زیسته در هزارتوی تاریخ این سرزمین را پیش روی مخاطب زنده میکنند.
اثر پیش رو مربوط به مجموعهای است که بیانگر روح زمانه ایران در سالهای نخستین انقلاب اسلامی است. خفقانی که در دهه پنجاه بر ایران حاکم بود، گاه در خاطرات مردانی رها شده از زندانهای مخوف به زبان جاری شد و گاه با مرگ آنها همیشه پنهان ماند. اتاقی نمور که در گوشه سمت راست آن گدازههای زیر خاکستر، خبر از دردی پنهان میدهد که هر آن میتواند آتش را دوباره شعلهور سازد. تاریکی پنهانشده این اتاق و خرابههای دیوار، آن را به مثابه نمادی از ایران میکند و به آن معنایی آرمانی میبخشد. برگههای روزنامه اطلاعات که بر هم تلنبار شدهاند و در کنار شبنامهها، جهان مردمان آن دوران را از وقایع قریبالوقوع شکل میدهد. کورسوی نور کمفروغی که از سمت چپ بر اتاقک تابیده، نمادی از امیدواری به فردایی روشن است که در ناخودآگاه اساطیری انسانهای این دیار، بودن، ماندن، دوام آوردن و زندگی کردن را امکانپذیر میکند.
نقاشی موقعیتی را تصویر میکند که در آن هر حقیقی پنهان میشود و در پستوی خانهها آرام نفس میکشد و منتظر لحظهای است که امید در آن کارگر شود و نگران از لحظهای که غفلت دامان هستی آن را بگیرد و نابودش کند؛ آنگونه که دیوارنوشته نقاشی و عنوان «موشهای دخمه» بر آن گواهی میدهد: «این گودالها را پر خواهیم کرد، اگر بگذارند گودالهای تازه خواهیم کند، اما اگر یکروز دیر شود گربهها ما را خواهند خورد». گودال مفهومی کنایی است که هم به مثابه گور است و هم چالهای برای کاشتن نهال؛ هم میتوان در آن بدن آدمی را به خاک سپرد و هم امکان حضور درختی تنومند را در آینده ایجاد کرد. در این میان و در آن بزنگاه تاریخی، هنرمندی چون خاکدان، صحنهای را از خاطرات مردی نحیف روایت میکند که در آن روزگار شکنجه شده، زخمی و پردرد بوده است. مردی که چهره خونآلودش را پشت دست پنهان کرده و با حذف هویت سوژه، میتواند در ذهن مخاطب به شمایلی آشنا از تجربه یک قوم بدل شود. شمایلی که پیام خود را بر دیوار نوشته و آن را با خون خود امضا کرده است.