امضا: «Aydin 2012» (پایین راست)
گواش روی مقوا
57×77 سانتیمتر
تاریخ اثر: 1391
برآورد قیمت : 5 - 4 میلیارد تومان
رقم برنده مزایده: 4,200,000,000 تومان
رقم نهایی فروش: 4,620,000,000 تومان
امضا: «Aydin 2012» (پایین راست)
گواش روی مقوا
57×77 سانتیمتر
تاریخ اثر: 1391
نقاشیهای آیدین آغداشلو در عین زیبایی همراه با انکار مؤلفههای زیباییشناسانه است. این تصاویر ظریف و دقیق، غالباً تکچهرههایی از زنان و مردانی است که هرچند به واسطه نوع پوشش، زاویه دید و بازنمایی تصویری، یادآور اشرافزادگان دوران اولیه رنسانس هستند، اما به دلیل گریز از تجسم چهره و فضاسازیهای خاص، از مصادیق اومانیستی فاصله گرفته و بیانی سوررئالیستی و گاه اکسپرسیونیستی مییابند. در واقع آغداشلو با استفاده از اصل اقتباس هنری، تلاش میکند تا ضمن ایجاد حسی نوستالژیک از شکوه گذشته، آن را آشناییزدایی کرده و با حذف فردیت سوژه، مفهوم انسان را در سطحی کلان و کلی مدنظر قرار دهد. گویی هنرمند در جستوجوی هویت انسان عام، به دریافتی از حقیقت میرسد که از برای خویشتن خویش است و به همین دلیل زیستن را در عالمی فراواقع و شکوهی از یادرفته معنا میکند که همانقدر که کمالگرایانه است پردرد، غریب، تنها و زوالگرا نیز است. از اینرو ارجاعات تصویری با ورود به عرصه مفهومی و استفاده از نوشتار، نوعی از بینامتنیت را ایجاد میکند که دغدغههای نقاش را در مفاهیمی تکرارشونده چون انیگما (معما) مییابد: معمای وجود و نسبت انسان با هستی و زمان. در چنین مفهومی، معمای وجود در کنار تاریخ و زمان، بستری را فراهم میکند که حقیقت وجود انسانی را در مواجهه زیست مدرن با اومانیسم حاصل از اندیشه رنسانسی بازمعنا میسازد.
مجموعه انیگما (معما) چون مجموعه خاطرات انهدام سالیان متمادی است که در آثار آغداشلو تداوم یافته است. هرچند در نگاه نخست دلبستگی آغداشلو به هنرمندانی چون ساندرو بوتیچلی در این آثار مشخص است، اما سالها ممارست در شناخت هنر ایرانی و مرمتگری نسخ خطی نیز در این نقاشیها بازتاب یافته و قابل خوانش است. به عنوان نمونه در اثر پیش رو، نوع تزیینات جامه مجلل زن با نقوش ختایی طلایی و اسلیمیهای آبی و قرمز یادآور پارچههای زربفت و نقوش کاشیها و قالیهای پرنقشونگار ایرانی است. هرچند سر پیکره به واسطه پوششی پارچهمانند پوشیده شده، اما سیاهی آن و نقاط طلایی رنگ به کار رفته که گاه چون ستارهای دنبالهدار کشیده شدهاند، سر زن را به کهکشانی ژرف بدل میکند و اینچنین جهان را در پس ذهنت انسانی معنا میکند و بودن در اندیشه و یاد را تعبیری تازه میبخشد. در این میان، پوشش روی لبهای زن پاره شده؛ کلام و سخنگفتن، کاملکننده معجزه وجود است. امری که شهامت میطلبد و گذر از جهانی آبی و صلحانگیز را به عرصهای سرخ و پرخطر به دنبال دارد. در چنین عالمی، تابآوری زنانه چون درختی ظریف و طلایی است که در کوران بادهای ناملایم، محکم و استوار ایستاده است.