امضاء: «فریده لاشایی 89» (پایین چپ)
ترکیب مواد روی بوم
135×134 سانتیمتر
تاریخ اثر: 1389
پیشینه:
این اثر متعلق به یک مجموعه معتبر می‌باشد.

تابلوی پیش‌رو، یکی از آخرین و معروفترین مجموعه‌های فریده لاشایی است که با انتخاب سوژه‌ای چون نقشه ایران، تصویری متفاوت از مسیر اندیشه‌ورزی نقاش را مورد مناقشه قرار می‌دهد. این مجموعه نقاشی از نقشه‌های‌ ایران که عمدتاً در ترکیب با چیدمانی ویدئویی، در خارج از کشور به نمایش درآمده، در کارنامه هنری نقاش و مطالعات تاریخ هنر معاصر ایران جایگاه ویژه‌ای داشته و برای لاشایی نیز شهرتی جهانی به ارمغان آورد.

ارجاع مستقیم او به نقشه ایران با رنگ‌آمیزی درهم‌ریخته، با انبوه ضربه‌قلم‌های مغشوش و هجوم خطوط لجام‌گسیخته بر سطح بوم، بازتاب‌دهنده فضایی پرآشوب و بحرانی از جهان آشوب‌زده ایرانی است. لاشایی در این اثر صرفاً به مکاشفه شکلی نمی‌پردازد و با نگاهی استعاری، مفهوم سرزمین کهن و وطن را بر گستره بوم از چشم‌اندازی نو بازخوانی می‌کند و ماهیت زیبایی‌شناختی متفاوتی را از تصویری آشنا، پیش‌روی مخاطب به چالش می‌کشد. اثر حاضر نتیجه آرزوهای ناخودآگاه و اضطراب‌های نقاش و نمودی از تلاطم ذهن هنرمند در پایان دهه هشتاد است که در چارچوب نوعی نقاشی کنشی با درون‌مایه‌های تغزلی به سامان می‌رسد.

در اثر حاضر، ضرباهنگ خطوط در هم‌تنیده فضای خالی و ساکن ازلی تصویر نمادین سرزمین مادری‌ نقاش را مملو از شور هستی می‌سازند و او برای ایجاد نوعی نظم ساختاری از درون اغتشاش صوری و سیل بی‌نظم ظاهری رنگ‌ها، پاره‌های درهم‌ریخته نقشه ایران را در معنایی نمادین، زیر حجم عظیمی از رنگ‌ها، صداها و خاطرات مدفون می‌سازد. لاشایی برای ایجاد رابطه‌ای هماهنگ میان خود، جامعه و سرزمینش نقاشی می‌کند و می‌کوشد تا الگوی بیان نقاشی‌های کنشی‌اش را با ویژگی‌های زندگی معاصر بیامیزد و برای بیان مفاهیم ذهنی خویش به‌کار گیرد. به خاطر همین ویژگی در نوع نگاه و بیان هنری است که آثار لاشایی و به‌ويژه اثر حاضر، برخلاف آثار بسیاری از هم‌عصرانش، نه نقاشی زندگی، بلکه در حقیقت زندگی در نقاشی است.

لاشایی یکی از زنان نقاش تأثیرگذار معاصر و هنرمندی پیشرو در به‌کارگیری رسانه‌های مختلف در عرصه هنرهای تجسمی بود. او از ابتدای دهه شصت، خود را به‌عنوان نقاشی منظره‌پرداز به جامعه هنری معرفی کرد، ولی از همان آغاز گرایش آشکاری به طبیعت‌گرایی انتزاعی داشت. در سال‌های پایانی زندگی‌اش با سخت‌کوشی و خلق مجموعه آثاری متفاوت، در پی‌یافتن رهیافتی نوین و کارآمد در هنر خویش بود، آن‌چنان‌که نتیجه این کنکاش هنرمندانه در کشف فضاهایی جدید با رویکردی تغزلی در عرصه نقاشی‌های نمادین و انتزاعی را می‌توان در اثر حاضر به وضوح مشاهده کرد.